Aparat oczny składa się z gałki ocznej oraz elementów pomocniczych uczestniczących pośrednio w procesie widzenia. Są nimi spojówki, mięśnie gałki ocznej, powieki wraz z rzęsami oraz aparat łzowy składający się z elementów umożliwiających produkcję łez, oraz ich obieg.
W czym tkwi problem?
Istotą zespołu suchego oka jest przerwanie i zniszczenie warstwy ochronnej, tzw. filmu łzowego, pokrywającej gałkę oczną i odpowiadającej za odpowiednie nawilżenie oka, zapobieganie zakażeniom oraz odżywianie powierzchownej części rogówki, czyli przezroczystej zewnętrznej warstwy gałki ocznej, która pokrywa jej część przednią. Film łzowy odpowiada również w niewielkim stopniu za załamywanie promieni świetlnych, a w związku z tym jego uszkodzenie może obniżyć ostrość widzenia.
Jakie czynniki sprzyjają powstawaniu choroby?
Film łzowy składa się z trzech warstw – najbardziej wewnętrzna składa się z lipidów, środkowa z wody, natomiast zewnętrzna z glikoprotein, czyli śluzów. Uszkodzenie każdej z warstw może wywołać zespół suchego oka. Istnieje wiele czynników ryzyka – rodzaj i warunki wykonywanej pracy (duże znaczenie ma na przykład zanieczyszczenie i mała wilgotność powietrza), nastrój, noszenie soczewek kontaktowych, alergiczne zapalenie spojówek, choroby tkanki łącznej (głównie zespół Sjögrena), cukrzyca, trądzik różowaty, choroby tarczycy oraz dieta uboga w kwasy tłuszczowe.
Jakie objawy towarzyszą schorzeniu?
Głównym i najbardziej uciążliwym objawem jest uczucie dyskomfortu i pieczenia. Czasami te objawy mogą przypominać „uczucie piasku pod powiekami”. Dodatkowo pacjenci skarżą się często na wspomniane wyżej zaburzenie ostrości – opisują widziany obraz jako zamazany, rozmyty, co utrudnia wykonywanie codziennych czynności, takich jak prowadzenie pojazdów mechanicznych, czytanie książek, oglądanie telewizji lub korzystanie z komputera. Często zespołowi „suchego oka” towarzyszy nadwrażliwość na światło.
Najlepiej zapobiegać
Choć nie mamy wpływu na wszystkie czynniki ryzyka, możemy zrobić całkiem dużo. Czynnikami modyfikowalnymi są między innymi warunki pracy. Musimy pamiętać o odpowiednim nawilżeniu powietrza, jednocześnie unikając intensywnie klimatyzowanych, zakurzonych pomieszczeń. W przypadku długotrwałej pracy przy komputerze, oglądania TV czy czytania książek odpowiednio długie i częste przerwy mogą pomóc w zapobieganiu choroby. Jeżeli używamy soczewek kontaktowych, stosujmy środki nawilżające w postaci kropli do oczu, np. Bepanthen Eye, które zapobiegają nadmiernemu wysychaniu gałki ocznej.
Jak leczyć zespół „suchego oka”?
Leczenie polega na stosowaniu preparatów nawilżających, tak zwanych „sztucznych łez” opartych na chlorku sodu, magnezu, potasu, cynku, dekstranach i innych substancjach chemicznych wraz ze środkami konserwującymi. Istnieją również preparaty oparte na surowicy pacjenta, wówczas takie „sztuczne łzy” nazywamy autologicznymi, a do ich stosowania niezbędna jest konsultacja okulistyczna.
